La libro Tagordo de Eric Vuillard tradukita de Jean-Claude Roy, kiu estis nia gasto dum la « 25 ème Heure » en Le Mans (Francio) en oktobro 2019, estas recenzita en la lasta numero de la revuo Monato de novembro 2019, paĝoj 22 kaj 23.
La du aŭtoroj Fernando Pita kaj Brian Moon laŭdas la skribadon de la libro, ĝia temo dum la densa epoko antaŭ la II Monda milito. Mi konstatas, ke ambaŭ komentistoj komprenis profunde la laboro de Eric Vuillard, kun la neduba kaj nediskutema konsekvenco, ke ili povis penetri la sencon de la libro per la traduko de Jean-Claude Roy.
Paradokse, se Fernando Pita ŝatas kelkajn ludvortojn (mi konfesas ke mi ne finis la legadon de tiu libro kaj esperas ekkapti ilin), Brian Moon kritikas la vorton « blenditaĵo » kiel « franca paŭza ». Ĉikana rimarko ĉar la franca akademiko Waringuien inkludis la verbo « blendi=kirasi » kaj « blendita armveturilo ». Do la uzo de « blenditaĵo » ne povas esti kaprompaĵo por la legantoj, sed ĉiuj legantoj povas akcepti aŭ kritiki tiun vorton. Tamen Brian Moon sekvas siajn observoj ĝis la tono kaj la stilo de nova inkvizitoro, kiu neigas la kavlito de tradukisto al Jean-Claude Roy.
Ekzemplo kun la fino de la BrianMoona artikolo
« […] Mi povas nur rekomendi al li [Jean-Claude Roy], en ontaj aferoj konsiliĝi ne nur ĉe sia amikaro sed ĉe vere spertaj uzantoj de la lingvo, kaj eventuale eĉ partopreni en kurso aŭ laborgrupoj pri tradukado. » Monato, novembr2019, p. 23.
Se Brian Moon skribus : mi ne komprenis la libron ĉar estas tre malbone kaj defekte tradukita, mi konsentus volonte kun li. Tamen tiu persono montras, ke aprobas la kernan sencon de la verko.
Malfeliĉe, Brian Moon forgesis tiun, kiun li mem skribis, falante kun manko de elementa respekto pri alia persono. La gramatika kaj stila kritiko taŭgas se estas kviete kaj afable esprimita. Male, se tio iĝas preteksto por sturmi aliaj homoj, tiam ĝi perdas efikon, estas vana kaj vanta. Mi esperas, ke Brian Moon lasu groteskaĵojn kaj denove skribu kun la lumo de logiko, senhate kaj pace.
Frank Mintz
Commentaire à propos de Jean-Claude Roy
Le livre L’ordre du jour, Tagordo, d’Éric Vuillard traduit par Jean-Claude Roy, qui a été notre hôte pendant la « 25 ème Heure » au Mans en octobre 2019, a été recensé dans le dernier numéro de la revue Monato de novembre 2019, pages 22 et 23.
Les deux auteurs Fernando Pita et Brian Moon font l’éloge de l’écriture du livre, de son sujet durant l’époque dense de la II Guerre mondiale. Je constate que chacun des commentateurs a compris la profondeur de l’ouvrage d’Éric Vuillard et la conséquence indubitable et indiscutable est qu’ils ont pu pénétrer le sens de l’œuvre par le truchement de la traduction de Jean-Claude Roy.
Paradoxalement, si Fernando Pita apprécie des jeux de mots (j’avoue que je n’ai pas fini la lecture du livre et j’espère les saisir), Brian Moon critique le mot « blenditaĵo » [un blindé] parce c’est un « calque du français ». Une remarque tracassière parce que l’académicien français Waringuien inclut [dans son dictionnaire] le verbe « blendi = kirasi [blinder] » « blendita armveturilo » [véhicule militaire blindé]. Par conséquent, l’usage de ce mot ne peut pas être un casse-tête pour les lecteurs, mais chacun d’eux peut accepter ou critiquer ce mot. Cependant Brian Moon poursuit ses remarques jusqu’à en arriver à un ton et un style de nouvel inquisiteur, qui nie la qualité de traducteur de Jean-Claude Roy.
Exemple de la fin de l’article de Brian Moon
« […] Je ne peux que lui [Jean-Claude Roy] recommander, pour de futurs travaux de suivre les conseils non seulement de ses amis, mais de véritables usagers avertis de la langue [espéranto], et éventuellement même de participer à des cours ou des groupes de travail sur la traduction. Monato, novembre 2019, p. 23.
Si Brian Moon avait écrit : je n’ai pas compris le livre car il est très très mal traduit, je serais d’accord avec lui. Cependant cette personne montre qu’elle approuve l’essentiel de l’ouvrage.
Malheureusement, Brian Moon a oublié ce qu’il a écrit lui-même, en manquant du respect élémentaire envers une autre personne. La critique grammaticale et stylistique convient si elle est exprimée calmement et aimablement. Tout au contraire, si elle devient un prétexte pour attaquer autrui, elle perd alors de son efficacité, elle est creuse et vaine. J’espère que Brian Moon va abandonner ses remarques grotesques et va écrire à nouveau à la lumière de la logique, sans haine et paisiblement.
Frank Mintz